XVI.
“Si immensum imperii corpus stare ac librari sine rectore posset, (si …posset: imperf. subjunctive for unreal condition in the present) dignus eram a quo res publica inciperet: (dignus eram a quo res publica inciperet: ‘I would be the right man from whom the republic might begin’; eram: for use of imperfect indivative in apodosis of unreal cond. sentence; cf. note for mihi egregium erat in previous chapter; a quo inciperet: subjunctive in rel. clause of characteristic after dignus; cf. A.G. 535 (f). The imperfect, rather than the present subjunctive, is used because at the same time the clause is equivalent to a protasis contrary to fact with the sense of ‘if anyone should begin the republic, [I would be the man]’; cf. A.G. 519.) nunc eo necessitatis iam pridem ventum est (eo necessitatis iam pridem ventum est: lit. ‘for a long time now things have reached such a degree of necessity, that …’; eo necessitatis: eo is here adv. of quantity and as such may be found followed by partitive gen. and by a consecutive clause; ventum est: impersonal use of passive of intransitive verb) ut nec mea senectus conferre plus populo Romano possit quam bonum successorem, nec tua plus iuventa quam bonum principem. sub Tiberio et Gaio et Claudio unius familiae quasi hereditas fuimus: loco libertatis erit quod eligi coepimus; et finita Iuliorum Claudiorumque domo optimum quemque adoptio inveniet. nam generari et nasci a principibus fortuitum, nec ultra aestimatur: (nec ultra aestimatur: lit. ‘it is taken into account no further’ i.e. ‘nothing else is considered’; aestimatur is impersonal use of passive.) adoptandi iudicium integrum et, si velis eligere, consensu monstratur. sit ante oculos Nero quem longa Caesarum serie tumentem non Vindex (Vindex: cf. ch. 6) cum inermi provincia (cum inermi provincia: Gallia lugdunensis, of which Vindex was governor, had no army stationed in it.) aut ego cum una legione, sed sua immanitas, sua luxuria cervicibus publicis depulerunt; neque erat adhuc damnati principis exemplum. nos bello et ab aestimantibus adsciti cum invidia (cum invidia: abl. of accompaniment) quamvis egregii erimus. ne tamen territus fueris (ne tamen territus fueris: hortatory subjunctive; the perfect is usually found in prohibitions; cf. A.G. 439.) si duae legiones in hoc concussi orbis motu (in hoc concussi orbis motu: ‘in this upheaval of the shaken world’) nondum quiescunt: ne ipse quidem ad securas res accessi, et audita adoptione desinam videri senex, quod nunc mihi unum obicitur. Nero a pessimo quoque semper desiderabitur: mihi ac tibi providendum est ne etiam a bonis desideretur. (ne …desideretur: negative purpose clause) monere diutius neque temporis huius, (neque temporis huius [est]: lit. ‘it is not of this occasion’; temporis huius is possessive genitive and is used here as predicate; cf. A.G. 343.) et impletum est omne consilium si te bene elegi. utilissimus idem (idem: ‘at the same time’) ac brevissimus bonarum malarumque rerum dilectus est, cogitare quid aut volueris sub alio principe aut nolueris; (utilissimus …ac brevissimus bonarum malarumque rerum dilectus est, cogitare quid aut volueris sub alio principe aut nolueris: ‘the best and quickest choice of good and evil is to consider what you did desire or not desire under another prince; quid aut volueris …aut nolueris: subjunctive in indirect question; volueris and nolueris correspond to voluisti and noluisti of direct question.) neque enim hic, ut gentibus quae regnantur, certa dominorum domus et ceteri servi, sed imperaturus es hominibus qui, nec totam servitutem pati possunt nec totam libertatem.” et Galba quidem haec ac talia, tamquam principem faceret, (tamquam principem faceret [loquebatur]: tamquam, ‘as if’, introduces a conditional clause of comparison requiring subjunctive; the imperfect faceret is for incomplete action when the main verb (loquebantur) is a secondary tense; cf. A.G. 484.) ceteri tamquam cum facto loquebantur.